Zawóz
- Wieś leżąca na półwyspie Werlas nad Zalewem Solińskim w Zatoce Solinki.
- Nazwa wsi pochodzi od dawnego określenia "załuz" (łuh, na łuzi - ukr. łąka, na łące)
- Administracyjnie miejscowość wchodzi w skład gminy Solina, powiatu leskiego.
- We wsi znajduje się stanica WOPR, sklep, ośrodki wypoczynkowe, domki letniskowe, gospodarstwa agroturystyczne, przystanie, wypożyczalnia sprzętu pływającego, przystanek PKS.
- Zawóz posiada połączenia autobusowe z Sanokiem i Leskiem.
Historia
- Wieś wzmiankowana pierwotnie w 1489 roku, jako własność szlachecka Macieja Bala, kasztelana sanockiego, który zapisuje żonie swej Annie z Weszmuntowa 420 grzywien na połowie wsi Hoczew, Olchowiec i inne. Wstępuje ona wówczas pod nazwą Olchowyecz.
- W latach 1518-19 właścicielem wsi był Adam Wadowski. W 1519 roku miało miejsce rozgraniczenie pomiędzy wsiami Hoczew, Terpiczowy, Berezka, Wołkowyja, Olchowiec (dziś Zawóz) Vukowiec i Terka Mikołaja Bala i Adama wadowskiego a wsiami Myczkowce, Solina, Bóbrka, Rajskie, Tworylne i in. Piotra i Stanisława Kmitów.
- W 1530 roku w Zawozie wzmiankowany jest młyn i 3 dworzyszcza, zaś w 1531 młyn i 2 dworzyszcza.
- W 1536 roku dowiadujemy się, że wieś rządziła się prawem wołoskim. Informacja o tutejszym młynie pojawia się także w 1552 roku.
- Wieś ucierpiała podczas najazdu tatarskiego 1672 roku.21 X 1770 r. Ignacy Karsznicki z Baligrodu otrzymał w spadku klucz wołkowyjski, w skład którego wchodziły wsie: Wołkowyja, Rybne i Zawóz.4Na przełomie XIX i XX wieku byłą to własność tabularna Antoniego Tyszkowskiego.W okresie 1939 - 1941 wieś znalazła się w niemieckiej strefie okupacyjnej. Wyzwolona została przez Armie Czerwoną we wrześniu 1944 roku.
- W nocy 14/15 lipca 1946 roku od strony Zawozu szło drugie natarcie UPA na posterunek w Wołkowyi.
- W latach 1945-1947 wysiedlona została cała ukraińska ludność wsi.
Zabytki
- Filialna cerkiew greckokatolicka p.w. Św. Męczennicy Paraskewii, murowana, zbudowana w 1850 lub 1875 roku. Po wysiedleniu ludności stała od 1974 roku nieużytkowana. W 1954 roku zdjęto z niej blachę. W 1971 roku, została gruntownie przebudowana, z przeznaczeniem na filialny kościół rzymskokatolicki p.w. NMP Matki Kościoła. Oryginalna pozostałość dawnej świątyni to jej północna i wschodnia ściana z absydą. We wnętrzu kilka zabytkowych utensyliów.Obok znajduje się przycerkiewny cmentarz, na którym kilka starych nagrobków, w tym Maksymiliana Mroczkowskiego z 1901 roku, zapewne właściciela miejscowego majątku.
- Ruina kaplicy p.w. Opieki Matki Boskiej, murowana, zbudowana zapewne w XIX w. W jej wnętrzu tryskało cudowne źródło, które było celem pielgrzymów. Odpust odbywał się tutaj na Zielone świątki oraz na święto Opieki Matki Bożej 14 października.
Szlaki
- Szlaki piesze
- Ścieżka spacerowa "Horodek" - znaki czerwone, trasa: Zawóz - Horodeł - Wersal - Zawóz
- Ścieżka spacerowa "Kiczora" - znaki niebieskie, trasa: Zawóz - Bukowiec.